programy autorskie realizowane przez pracowników poradni:

• Warsztaty Kreatywności
• Kreatywne Zabawy

Moje dziecko jest zdolne i co dalej?

Każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny. Różnice te możemy już dostrzec u najmłodszych dzieci. Dzieci różnią się między sobą pod względem szybkości i poprawności myślenia, bogactwa i oryginalności pomysłów, tempa i łatwości wykonywania różnych działań, a także gry na instrumentach muzycznych, rysowania, malowania itp. - te umiejętności to zdolności.

Mamy więc do czynienia ze :

Jak rozpoznać czy nasze dziecko jest zdolne?

Symptomy zdolności w wieku przedszkolnym to:

W wieku szkolnym na plan pierwszy wysuwa się rozkwit zdolności intelektualnych. Obserwujemy u dzieci:

tu do pobrania test dla rodziców

Kto może pomóc w rozpoznaniu zdolności u dzieci i młodzieży ?

Wszelką pomoc w rozpoznaniu potencjałów rozwojowych dzieci, ich uzdolnień uzyskacie Państwo w Poradniach Psychologiczno - Pedagogicznych w Trzebini i w Chrzanowie.

W tym celu należy zgłosić się do poradni z dzieckiem, gdzie psycholodzy i pedagodzy dokonają diagnozy potencjałów dziecka i udzielą informacji o formach stymulacji i pomocy w rozwijaniu zdolności.

Poradnia zaopiniuje wniosek o objęcie Waszego dziecka szczególnymi formami edukacyjnymi (np . indywidualny program lub tok nauki, promocja śródroczna) Ponadto w poradni uzyskacie Państwo informację na temat:

opracowanie: Irena Fudała

LITERATURA na temat pracy z uczniem zdolnym

• Partyka M (red), Modele opieki nad dzieckiem zdolnym, CMPPP MEN W-wa 2000
• Partyka M, Dziecko zdolne seria "One są wśród nas", CMPPP W-wa 2000
• Sękowski A, Osiągnięcia uczniów zdolnych, Towarzystwo naukowe KUL, Lublin 2001
• Lewowicki T, Kształcenie uczniów zdolnych, W-wa WSiP 1986
• Partyka M, Zdolni utalentowani twórcy - Poradnik dla pedagogów, psychologów i rodziców, CMPPP, W-wa 1999
• Kujawiński J, Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych, WSiP W-wa 1990
• Levis D, Jak wychować dziecko zdolne?, PZWL , W-wa 1988
• Painter L, Kim są wybitni?, WSiP, W-wa 1993
• Puślecki W, Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów, K-ów 1999
• Monks, Franz J, Jak rozpoznać uzdolnione dziecko: poradni dla rodziców, WAM K-ów 2007
• Przybylska J, Inteligencja emocjonalna a uzdolnienia twórcze i funkcjonowanie szkolne młodzieży, WUŚ 2007
• Wojda K, Wspieranie rozwoju ucznia i nauczycieli, ABC W-wa 2005
• Fechner-Sędzicka I, Szkolny system wspierania zdolności: jak rozpoznać i rozwijać dziecięce uzdolnienia, Toruń, Łysomice, Akver 2005
• Tyszkowska M, Zdolności, osobowość i działalność uczniów, PWN W-wa 1990
• Tokarska I, Trening ogólnorozwojowy dla dzieci zdolnych z młodszych klas szkoły podstawowej XI "Zeszyt Promocji Oświatowych", Wych. Oświaty Gminy W-wa Centrum, W-wa 1997
• Shapiro L.E, Jak wychować dziecko o wysokim EQ, Przewodnik dla rodziców, Prószyński i S-ka, W-wa 1999
• Partyka M, Wybrane aspekty pomocy dzieciom i młodzieży wybitnie zdolnym, (w: )Psychologia praktyczna w systemie oświaty (red) K.Ostrowska, CMPPP MEN, W-wa 1999, s 95-113
• Partyka M, Dzieci zdolne, CMPPP, W-wa 2000
• Niebrzydowski L, Stymulowanie dzieci uzdolnionych, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze Nr 9, 1994
• Nakoneczna D, Uczniowie zdolni i ich nauczyciele, CODN, W-wa 1996,
• Nakoneczna D, W poszukiwaniu koncepcji kształcenia zdolnych, CODN, W-wa 1998
• Bandura L, Uczniowie zdolni. Kierowanie ich kształceniem, Nasza Ksiegarnia W-wa 1994

Uczeń zdolny w świetle przepisów prawa oświatowego - regulacje prawne

Uczeń zdolny ma specjalne potrzeby, które powinny być rozpoznane i uwzględnione w toku kształcenia i wychowania. W tym wspomagają go przepisy. W dokumentach związanych z oświatą nie ma oficjalnej definicji zdolności, natomiast istnieje szereg zapisów, w których pojawia się słowo zdolności, uzdolnienia, potencjalne możliwości. Wiodącym dokumentem jest ustawa o systemie oświaty oraz przepisy wykonawcze.

1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty / Dz. U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572 z późn. zm./ w wymienionych niżej artykułach ma brzmienie:

Art. 1 ust. 6 "System oświaty zapewnia w szczególności opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie".

Art. 22 ust. 2 pkt 4 minister określi w drodze rozporządzenia. warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów, z uwzględnieniem: w literze c) dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, w literze f) możliwości zwalniania z części lub całości sprawdzianu i egzaminu laureatów i finalistów odpowiednio konkursów i olimpiad przedmiotowych,...

Art. 22 ust. 2 Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi ponadto, w drodze rozporządzenia: pkt 8 "organizację oraz sposób przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad, uwzględniając, że konkursy, turnieje i olimpiady powinny służyć odkrywaniu i rozwijaniu uzdolnień uczniów, pobudzaniu twórczego myślenia, wspomaganiu zdolności stosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu, a także lepszemu przygotowaniu uczniów do nauki w szkołach wyższego stopnia lub do wykonywania zawodu"; Pkt 11 "zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w szkołach i placówkach, które powinny tworzyć warunki do zaspokajania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, w szczególności wspomagać rozwój uczniów i efektywność uczenia się;"

Art.66.1. Na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny program lub tok nauki oraz wyznaczyć nauczyciela - opiekuna. Odmowa udzielenia zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Art. 66.2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb udzielania zezwoleń, o których mowa w ust. l, oraz organizację indywidualnego programu lub toku nauki, uwzględniając umożliwienie uczniom szczególnie uzdolnionym rozwoju ich uzdolnień oraz ukończenie szkoły w skróconym czasie.

2. Ustawa z dnia 16 grudnia 2004 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 281, poz. 2781)

określa zasady przyznawania stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe, stypendium Prezesa Rady Ministrów, stypendium ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, stypendium ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Ustawa z dnia 7 listopada 2008 roku o zmianie niektórych ustaw w zawiązku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (Dz.U. z 2008 roku Nr 216 poz. 1370) w sprawie zmiany w art. 90t ustawy o systemie oświaty:

1) ust.2 - jednostki samorządu terytorialnego przeznaczają środki własne i środki publiczne na realizację programów ( w tym m.in. stypendia dla uzdolnionych)

Rozporządzenia

1. Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 5, poz. 46) określa zasady działania poradni oraz formy pomocy udzielanej uczniom, nauczycielom i rodzicom. Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy zdolnemu dziecku w wieku przedszkolnym, spoczywa na poradni psychologiczno-pedagogicznej ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.

2. Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 773) wyjaśnia na czym polega pomoc psychologiczno-pedagogiczna m.in. "rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwianiu ich zaspokojenia", "wspieraniu ucznia o wybitnych uzdolnieniach".

3. Rozporządzenie MENiS z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkól do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232) określa zasady przyjmowania dzieci do klasy pierwszej szkoły podstawowej, które w danym roku kalendarzowym kończą 7 lat, a także w stosunku do których podjęto decyzję o wcześniejszym przyjęciu do szkoły. Zasady przyjmowania do klasy pierwszej gimnazjum laureatów konkursów o zasięgu wojewódzkim i ponadwojewódzkim. Zasady przyjmowania do klasy pierwszej szkół ponadgimnazjalnych ( laureaci i finaliści).

4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2000r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1066 z późn. zm.) zmiana: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 października 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2001 r. Nr 131 poz. 1459) określa jakie elementy w szczególności powinien uwzględnić dyrektor szkoły dokonując oceny pracy nauczyciela - "działania nauczyciela w zakresie wspomagania wszechstronnego rozwoju ucznia, z uwzględnieniem jego możliwości i potrzeb" .

5. Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142 z późn. zm.) wskazuje, jak mogą być zagospodarowane godziny do dyspozycji dyrektora na każdym etapie edukacyjnym (12 h, 9 h, 6 h, ) - "zorganizowanie zajęć dla grupy uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb i zainteresowań".

6. Rozporządzenie MENiS z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. Nr 3 z 2002 r., poz. 28) określa warunki rozwijania uzdolnień i zainteresowań ucznia przez dostosowanie zakresu treści i tempa uczenia się do jego indywidualnych możliwości. Indywidualny tok nauki zakłada ukończenie nauki w skróconym czasie, dzięki możliwości klasyfikowania i promowania ucznia w ciągu całego roku szkolnego

7. Rozporządzenie MENiS z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199, poz. 2046 z późn zm.) par. 15 ust. 4 pkt. 1 - egzamin klasyfikacyjny zdaje również uczeń, realizujący, na podstawie odrębnych przepisów, indywidualny tok nauki. Rozporządzenie określa warunki promowania ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej w ciągu roku szkolnego oraz preferencje dla laureatów i finalistów konkursów przedmiotowych i olimpiad.

8. Zarządzenie MEN z dnia 11 marca 1991 r. w sprawie zasad i warunków uczestniczenia wybitnie uzdolnionych uczniów w zajęciach przewidzianych tokiem studiów na kierunkach zgodnych z uzdolnieniami oraz zasad zaliczania tych zajęć (MP. Nr 10, poz. 72) - Uczniowie wybitnie uzdolnieni mogą uczestniczyć w zajęciach przewidzianym indywidualnym tokiem studiów z wybranego przedmiotu lub grupy przedmiotów.

9. Rozporządzenie MENiS z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. Nr 13, poz. 125) - Uczestnictwo uczniów w konkursach, turniejach i olimpiadach wspomaga rozwój zainteresowań i zdolności ucznia, pobudza do twórczego myślenia. Dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów organizowane są konkursy o zasięgu wojewódzkim. Turnieje organizowane są z przedmiotów zawodowych a olimpiady z przedmiotów ogólnokształcących dla uczniów szkół średnich i ponadgimnazjalnych (zasięg ogólnopolski).

10. Rozporządzenie MENiS z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie warunków tworzenia, organizacji oraz działania klas i szkół sportowych oraz szkół mistrzostwa sportowego (Dz. U. Nr 126, poz. 1079) określa etapy szkolenia sportowego mające na celu ujawnienie predyspozycji i uzdolnień kwalifikujących uczniów do szkolenia w określonej dyscyplinie lub dziedzinie sportu.

11. Rozporządzenie MENiS z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 212, poz. 1767) - określa zadania placówek wychowania pozaszkolnego m.in. "rozwijanie zainteresowań, uzdolnień, doskonalenie umiejętności oraz pogłębianie wiedzy".

12. Rozporządzenie MENiS z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania i wypłacania stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe (Dz. U. Nr 245, poz. 2458).

13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2005 r. w sprawie stypendiów Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (Dz. U. z dnia 16 czerwca 2005 r.) określa wysokość stypendiów.

14. Rozporządzenie MEN z dnia 6 września 2001 r. w sprawie trybu i kryteriów przyznawania nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze (Dz. U. Nr 101, poz. 1093).

Indywidualny program nauki i indywidualny tok nauki

Dokument normujący:

Rozporządzenie MENiS z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dziennik Ustaw z 2002 r. Nr 3, poz. 28)

Skrót postanowień:

Indywidualny program lub tok nauki mogą być realizowane na każdym etapie edukacyjnym i w każdym typie szkoły. Mogą dotyczyć jednego, kilku lub wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy. Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie ucznia realizującego indywidualny program lub tok nauki odbywa się w sposób określony w odrębnych przepisach (patrz tutaj). Z wyjątkiem uczniów klas I-III szkoły podstawowej przy realizacji indywidualnego toku nauczania klasyfikacja następuje na podstawie egzaminu klasyfikacyjnego.

Głównym celem indywidualnego programu nauki jest ułatwienie uczniowi zdobywania poszerzonej i pogłębionej wiedzy w interesujących go dziedzinach, do których ma szczególne predyspozycje, według programu dostosowanego do jego uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych. Taki indywidualny program jest realizowany pod kierunkiem wskazanego nauczyciela, który ten program opracowuje lub wybiera spośród programów opracowanych poza szkołą. W pracy nad indywidualnym programem nauki może uczestniczyć oprócz nauczyciela prowadzącego zajęcia także nauczyciel ze szkoły wyższego stopnia, doradca metodyczny, psycholog, pedagog i sam zainteresowany uczeń.

Indywidualny tok nauki to proces kształcenia ucznia w sposób dostosowany do jego indywidualnych potrzeb i możliwości w systemie innym niż udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych. Uczeń objęty indywidualnym tokiem nauki może realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas i może być klasyfikowany i promowany w czasie całego roku szkolnego. Może uczęszczać na wybrane zajęcia edukacyjne do danej klasy lub do klasy programowo wyższej w swojej lub innej szkole (także w szkole wyższego stopnia) albo realizować program w całości lub w części we własnym zakresie. Indywidualny tok nauki danego przedmiotu może być realizowany według standardowego szkolnego programu nauczania lub indywidualnego programu nauki.