Etapy rozwoju mowy dziecka

w wieku od 0 do 3 lat

SPRAWDŹ CZY ROZWÓJ MOWY TWOJEGO DZIECKA JEST PRAWIDŁOWY

Rozwój mowy małego dziecka odbywa się etapami. Obserwacja pojawiania się kolejnych etapów w określonym czasie pozwoli na ocenę prawidłowości rozwoju mowy twojego dziecka. Należy jednak pamiętać, że rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie. Odstępstwa od opisanego schematu mogą być liczne. Opóźnienia w pojawianiu się poszczególnych etapów w rozwoju mowy nie powinny jednak przekraczać 6 miesięcy.

1. ETAP PRZEDJĘZYKOWY - wiek od 0 do 1 roku życia

PIERWSZE DŹWIĘKI(pierwsze dwa miesiące życia):

• krzyk, płacz
• pomrukiwania, chrząkanie, mlaskanie, cmokanie
• dźwięki przypominające samogłoski a e połączone z przydechem

W 1 -2 miesiącu życia dziecko zaczyna powoli spostrzegać otoczenie i reagować na dźwięki zatrzymaniem ruchów.

GŁUŻENIE, GRUCHANIE (2 - 3 miesiąc życia)

Dziecko zaczyna wydawać gardłowe dźwięki podobne do artykułowanych np.: k, g, aa, uu, czasem ich połączenia np.:guu . Głużenie jest nieświadomą zabawą narządami głosowo artykulacyjnymi.

UWAGA! Nawet dzieci z głęboko uszkodzonym słuchem głużą.

W 3 - 4 miesiącu życia dziecko lokalizuje źródło dźwięku, reaguje gruchaniem na słyszaną rozmowę

W 5 miesiącu życia dziecko reaguje na ton, modulację głosu, odróżnia dźwięki przyjazne od dźwięków nieprzyjaznych.

GAWORZENIE ( 6 - 12 miesiąc ) - świadoma zabawa dźwiękami

W 6 miesiącu dziecko śledzi osobę mówiącą, koncentruje uwagę i lokalizuje źródło dźwięku, zaczyna powtarzać sylaby np.: gagagaga.W tym okresie dziecko uczy się żuć, zaczyna przyjmować pokarmy stałe.

Siedmiomiesięczne dziecko zaczyna żuć pokarmy stałe bez konieczności ich rozdrabniania.

W ósmym miesiącu życia dziecko coraz wyraźniej wymawia różne sylaby, tworzy sylaby o konkretnym znaczeniu np.: ma-ma, ta- ta. Zaczyna zwracać uwagę na ciche dźwięki, potrafi samo gaworzyć szeptem.

Dziesięciomiesięczne dziecko rozumie nazwy przedmiotów i osób z najbliższego otoczenia oraz pytanie " gdzie? ".

Dwunastomiesięczne dziecko rozumie i wykonuje polecenia "chodź do mamy", "podaj lalę", itp. Potrafi wymówić jedno lub dwa słowa poza wcześniejszymi , używa wyrażeń dźwiękonaśladowczych np. hau, bum, am. Potrafi pić z filiżanki, samodzielnie je łyżeczką.

2. ETAP WYRAZU (od 1 do 2 roku życia )

Dziecko zaczyna posługiwać się coraz większą liczbą słów. Używa już właściwie wszystkich samogłosek, prócz nosowych: ą, ę . Ze spółgłosek wymawia: p, b, m, t, d, n, k, ś, czasem ć. Pozostałe spółgłoski zastępuje innymi. Upraszcza słowa, często wymawia tylko jego pierwszą sylabę lub końcówkę.

W wieku 15 miesięcy dziecko powinno nazwać i wskazać przynajmniej dwie części swojego ciała: oczy, uszy, usta, rękę, palec.

W wieku 18 miesięcy dziecko powinno reagować na rytm, muzykę wydawaniem określonych dźwięków. Potrafi wskazać na obrazku nazwany przez nas przedmiot. Zaczyna używać równoważników zdań (słowa, które zastępują całe zdania, będące ich skrótem).

3. ETAP ZDANIA ( od 2 do 3 roku życia)

Około 24 miesiąca życia dziecko powinno wypowiedzieć pierwsze proste zdanie (konstrukcja słowna w której występuje nazwa przedmiotu lub osoby oraz czynność, którą wykonuje).

Po 2 roku życia dziecko zaczyna wymawiać głoski: l, f, w, k, g i ich zmiękczenia. Około 30 miesiąca życia dziecko zaczyna używać zaimka " ja ".

W 3 roku życia dziecko na ogół potrafi wymówić głoski ś, ź, ć, dź . W tym wieku mogą pojawić się głoski s, z, c, dz. Często głoski trudne do wymówienia zastępuje łatwymi np. r przez j, l; ł; s, z, c, dz oraz sz, ż, cz, dż przez ś, ź, ć, dź; rzadziej k przez t; g przez d ; f przez ch . Nadal często opuszcza głoski w trudniejszych słowach, niewyraźnie wymawia końcówki słów.

Około 3 roku życia, po wyrośnięciu wszystkich zębów mlecznych dziecko przechodzi na nowy, dorosły sposób połykania. Umiejętność ta zależy od możliwości pionizacji czubka języka, który w dorosłym sposobie połykania podnosi się do podniebienia a nie wsuwa między zęby jak podczas połykania niemowlęcego. Przetrwały sposób niedojrzałego połykania może powodować wady wymowy.

Uwaga! O poważnym stopniu opóźnienia rozwoju mowy należy mówić, gdy mowa dziecka:

• rocznego jest na poziomie dziecka półrocznego (dziecko jedynie gaworzy)
• 2- letniego jest na poziomie mowy dziecka rocznego (wymawia kilka słów)
• 3-letniego jest na poziomie mowy dziecka 1,5- rocznego (tworzy jedynie równoważniki zdań, a słownictwo jest na poziomie dziecka 1,5-rocznego)